Mówienie przez sen to zjawisko, będące pewną anomalią w stosunku do normalnego, nieprzerwanego, spokojnego snu. Czy jest czymś groźnym? Co prawda jest zakwalifikowane jako zaburzenie snu, jednak w większości przypadków nie niesie ze sobą ryzyka żadnych powikłań zdrowotnych. Nie powinno jednak całkowicie być przez nas bagatelizowane, ponieważ jest pewnym alarmem wysyłanym przez nasz organizm i o czymś jednak świadczy. Może być objawem kiepskiej formy psychicznej śpiącego, dużego napięcia nerwowego albo podejmowanego na co dzień zbyt dużego wysiłku, czy to fizycznego, czy umysłowego. Czynnikiem odpowiedzialnym za niekontrolowane mówienie przez sen może być też nadużywanie niektórych substancji i niektóre choroby. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jakie są możliwe przyczyny mówienia przez sen i jak pozbyć się tego specyficznego zaburzenia snu.
Mówienie przez sen – osobliwa przypadłość nocna o wielu obliczach. Dlaczego mówimy przez sen?
Mówienie przez sen to jedna z najbardziej osobliwych przypadłości. Objawia się w różny sposób – poprzez wypowiadanie wypełnionych nonsensem treści, rzucanie przekleństwami, krzyczenie, prowadzenie z kimś fikcyjnych dialogów albo przemawianie w obcym języku. Często mówienie przez sen przyczynia się do wybicia ze snu śpiącego obok partnera. Tymczasem sama osoba mówiąca przez sen pozostaje pogrążona we śnie i wcale nie jest swego monologu świadoma. Skąd bierze się to skądinąd dziwne zjawisko mówienia podczas snu, czyli w stanie czasowej nieświadomości?
Mówienie przez sen (fachowa nazwa to somnilokwia) to jedno z najczęściej występujących zaburzeń snu, czyli parasomnii. Polega na nieświadomym głośnym wypowiadaniu słów przez osobę pogrążoną we śnie i jest najczęściej symptomem silnego stresu lub niedostatecznych ilości snu. Przeważnie nie wymaga leczenia, ale jest zjawiskiem, któremu warto się przyjrzeć, czy to ze względu na stan psychiki samego śpiącego, czy z uwagi na komfort wypoczynku domowników (mówienie przez sen, a tym bardziej krzyczenie przez sen, może mocno zakłócać sen innym).
Mówienie przez sen może pojawiać się epizodycznie, umiarkowanie często (mniej więcej raz w tygodniu) lub często (co noc lub prawie co noc).
Wszystkie zaburzenia snu (parasomnie) objawiają się nieprawidłowymi i niekontrolowanymi zachowaniami (ruchami, mową) w trakcie snu albo bezpośrednio po przebudzeniu.
Obok mówienia przez sen inne parasomnie to między innymi:
- lunatyzm (somnambulizm),
- bruksizm (zgrzytanie zębami),
- lęki nocne,
- koszmary senne,
- paraliż senny,
- upojenie przysenne.
Mówienie przez sen to jedno z delikatniejszych zaburzeń snu. Nie wzbudza takich obaw o śpiącego u bliskich jak na przykład lunatyzm. Nie jest też gwałtowne i nie niesie ze sobą efektu paniki, trudności z oddychaniem, skrajnego napięcia mięśni i nagłych wybudzeń w stanie przerażenia u śpiącego, jak ma to miejsce w przypadku lęków nocnych i koszmarów. Z drugiej jednak strony, jak wszystkie zaburzenia snu, również mówienie przez sen jest pewną anomalią, może negatywnie wpływać na procesy nocnej regeneracji organizmu i świadczyć o wyczerpaniu psychicznym lub fizycznym. Niewątpliwie powinno być dla nas bodźcem do baczniejszej obserwacji naszego trybu życia i stanu nerwów.
Mówienie przez sen – objawy
W większości przypadków mówienie przez sen nie ma nic wspólnego z normalną, logiczną mową. Przeważnie są to pojedyncze słowa, niezrozumiałe bełkotanie lub pourywane cząstki zdań wypowiadane przez śpiącego. Mówienie przez sen może pojawić się w każdej fazie snu, ale częściej występuje w fazie NREN (non-rapid eye movement), czyli na etapie głębokiego snu. Im sen płytszy, tym bardziej zrozumiałe treści wypowiadane przez śpiącego.
Przeczytaj także: Fazy Snu
Częste objawy mówienia przez sen
- wypowiadanie niepełnych, pourywanych lub nielogicznych zdań,
- wypowiadanie pojedynczych wyrazów lub zlepków niepasujących do siebie słów,
- mamrotanie, wypowiadanie niezrozumiałych treści,
- mruczenie, pojękiwanie przez sen.
Rzadsze objawy mówienia przez sen
- złudzenie rozmowy z drugą osobą,
- krzyczenie przez sen,
- przeklinanie przez sen,
- jęczenie przez sen,
- płacz przez sen,
- śmiech przez sen,
- mówienie przez sen w obcym języku.
Mówienie przez sen – przyczyny
Podobnie jak większość zaburzeń snu, mowa przez sen może mieć podłoże dziedziczne lub być wynikiem naszego stylu życia i aktualnej kondycji psychicznej.
Czynniki, które szczególnie sprzyjają pojawieniu się zjawiska mówienia przez sen
- genetyka (jeśli rodzice albo ktoś inny z bliskiej rodziny mówił przez sen, istnieje ryzyko, że przypadłość pojawi się i u nas),
- gorączka,
- zespół stresu pourazowego,
- przyjmowanie niektórych leków,
- niektóre choroby (np. choroby psychiczne, choroba Parkinsona, bezdech senny),
- spożywanie alkoholu (szczególnie w znacznych ilościach i przed snem),
- zażywanie środków odurzających,
- palenie papierosów,
- niedobór snu,
- nieregularny tryb życia,
- silny stres,
- duże napięcie psychiczne,
- przeżywanie bardzo silnych emocji,
- zaburzenia nerwicowe,
- zaburzenia depresyjne, stany lękowe,
- traumatyczne przeżycia z niedalekiej przeszłości,
- nadmierny wysiłek fizyczny, wyczerpanie organizmu,
- przepracowanie, natłok spraw do załatwienia.
Krzyczenie przez sen
Niekiedy zwykłe mamrotanie i mówienie przez sen przybiera dużo silniejszą formę i staje się głośnymi jękami albo krzykiem. Może to w znaczący sposób utrudniać spokojny sen osobom śpiącym w tym samym pomieszczeniu, a nawet budzić osoby śpiące w innych pokojach. Krzyczenie przez sen nierzadko idzie w parze z wykonywaniem gwałtownych ruchów przez śpiącego – wymachiwaniem nogami, miotaniem się, szarpaniem.
Wszystkie te objawy najczęściej są odzwierciedleniem złego stanu psychiki i dużych napięć nerwowych. Mogą też być efektem niedawno przebytych ciężkich doświadczeń życiowych.
W przypadku regularnie powtarzających się epizodów krzyczenia przez sen zalecana jest psychoterapia albo stosowanie rozmaitych technik relaksacyjnych i antystresowych. W sytuacji częstego i mocno natężonego problemu krzyczenia połączonego z koszmarami i lękami nocnymi niekiedy rekomendowane jest leczenie farmaceutyczne (np. antydepresantami lub selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny).
Mówienie przez sen u dzieci
Mowa przez sen zdarza się zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. W przypadku dzieci zjawisko to występuje nawet częściej. Pojawia się zazwyczaj między 3 a 10 rokiem życia. Szacunkowo występuje u 40-50% dzieci. Przeważnie mówienie przez sen u dzieci jest spowodowane dużą ilością bodźców, emocji i wrażeń dostarczanych w ciągu dnia, może być też rezultatem stresu lub gorączki.
Najczęściej mówienie przez sen u dzieci nie jest niczym groźnym i przemija wraz z wiekiem, zazwyczaj w okresie dojrzewania. Jeśli jednak mowa przez sen u dziecka jest zjawiskiem coraz częstszym, a do tego połączonym z krzyczeniem, lękami, koszmarami czy innymi niepokojącymi zachowaniami, warto zwrócić się z tym problemem do lekarza.
Co oznacza mówienie przez sen?
Gdy osoba, z którą dzielimy sypialnię, mówi przez sen, najczęściej próbujemy rozwikłać, o co jej chodzi. Staramy się zinterpretować jej słowa i uznajemy, że mogą to być ważne dla nas komunikaty. Z całą pewnością nie warto zawracać sobie tymi kwestiami głowy. Nie powinniśmy mowy przez sen traktować, jak normalnych wypowiedzi, gdyż dzieją się one zupełnie poza świadomością danej osoby.
Skutki mówienia przez sen
Mówienie przez sen jest przeważnie niegroźnym zjawiskiem, które nie niesie ze sobą ryzyka żadnych konsekwencji zdrowotnych. Jedynie w sytuacji gdy mowa przez sen pojawia się coraz częściej, gdy zaczyna przechodzić w przeraźliwe krzyczenie albo gdy zaczynają jej towarzyszyć lęki, koszmary, gwałtowne miotanie się przez sen, kopanie nogami itp., warto zasięgnąć porady lekarskiej.
Mówienie przez sen – jak leczyć?
Nie ma żadnych farmakologicznych ani psychologicznych metod leczenia mówienia przez sen. Nie jest to żadna jednostka chorobowa, a jedynie lekka anomalia, z którą przeważnie można sobie poradzić (lub mocno złagodzić), wprowadzając w życie następujące wskazówki:
- unikaj niewysypiania się, zadbaj o odpowiednią jakość i ilość snu (poprawa higieny snu w większości przypadków w sposób znaczący redukuje parasomnie, w tym mówienie przez sen),
- zadbaj o właściwy rytm okołodobowy,
- zadbaj o regularny tryb życia,
- unikaj palenia papierosów i nadużywania alkoholu,
- unikaj stresu, a w przypadku częstego kontaktu z czynnikami stresogennymi, stosuj techniki antystresowe oraz sięgnij po suplementy diety zawierające adaptogeny w składzie,
- unikaj przepracowania, nadmiaru obowiązków, stanu wyczerpania nerwowego i fizycznego, znajduj czas na relaks,
- nie kładź się spać w stanie napięcia, zdenerwowania, natłoku myśli, wieczorem staraj się wyciszyć, odprężyć, zresetować.
Sprawdź: Jaki materac wybrać?
