Kozłek lekarski, inaczej korzeń waleriany lub po prostu waleriana, jest często stosowanym ziołem poprawiającym jakość snu. Jego zdolność do tonowania aktywności ośrodkowego układu nerwowego umożliwia łatwiejsze i szybsze zasypianie. Jednak korzyści waleriany wykraczają poza zaburzenia snu, ponieważ ma ona działanie rozkurczowe, dzięki czemu jest skuteczna w leczeniu dolegliwości układu pokarmowego i innych schorzeń. Poznaj szeroki wachlarz korzyści zdrowotnych, jakie daje waleriana i dowiedz się, jak można ją wykorzystać.
W pigułce:
- Od czasów starożytnych kozłek lekarski był uznawany za zioło lecznicze o wszechstronnych właściwościach. Jest powszechnie stosowany w celu łagodzenia bezsenności, a także szeregu zaburzeń nerwowych i dolegliwości fizycznych.
- Uspokajające działanie kozłka lekarskiego na ośrodkowy układ nerwowy przypisuje się zawartości kwasu walerianowego, izowalerianowego i olejków eterycznych.
- Waleriana jest znanym ziołem do rozwiązywania problemów ze snem. Jej właściwości są skuteczne w promowaniu fazy wstępnej snu i wydłużaniu czasu trwania regenerującej fazy głębokiego snu.
- Napary lub ekstrakty z waleriany mogą znacząco poprawić nastrój u osób cierpiących na zaburzenia nerwicowe i lękowe, a także osób doświadczających wysokiego poziomu stresu.
- Waleriana jest bardzo korzystnym ziołem dla układu sercowo-naczyniowego ze względu na wysokie stężenie flawonoidów.
Kozłek lekarski (waleriana) – co to za roślina i skąd pochodzi?
Waleriana, znana również jako korzeń waleriany, jest powszechnie znanym ziołem, które zyskało popularność na całym świecie. Jest ceniona w medycynie naturalnej, a jej bioaktywne właściwości sprawiają, że jest popularnym składnikiem produktów farmakologicznych.
Ta wieloletnia roślina zaliczana jest do rodziny walerianowatych. Przyjmuje kształt średniej wielkości krzewu z małymi kwiatostanami białawych lub różowawych kwiatów. Zapach rośliny jest silny i słodki, przypominający zapach miodu.
Działanie waleriany było dokumentowane od czasów starożytnych, a wzmianki o niej pojawiły się już w tekstach medycznych Hipokratesa z V wieku p.n.e. i później. W Polsce uważa się, że była wykorzystywana do celów leczniczych od średniowiecza. Głównymi składnikami waleriany o właściwościach leczniczych są jej korzeń i kłącze, a czasami wykorzystuje się również jej kwiaty.
Waleriana, znana również jako korzeń waleriany, wywodzi swoją nazwę od łacińskiego terminu oznaczającego „bycie zdrowym” lub „bycie silnym”. Ten gatunek rośliny rośnie obficie w całej Europie i Azji, ze szczególnie wysokim rozpowszechnieniem w Polsce. Jej siedliska obejmują wilgotne lasy, brzegi rzek, łąki, zarośla i torfowiska.
Waleriana jest rośliną wytwarzającą nektar, co czyni ją ważnym surowcem dla pszczół. Cenne właściwości rośliny wynikają z wysokiego stężenia olejków eterycznych, a także innych związków bioaktywnych. Składniki te „współpracują” ze sobą, by finalnie zwiększać ogólną wartość rośliny.
Waleriana jest znana ze swoich licznych korzyści zdrowotnych, ale należy pamiętać, że do uwolnienia związków aktywnych konieczne jest odpowiednie przetwarzanie. Konkretne formuły i preparaty zawierające korzenie lub kłącza waleriany mogą mieć różny stopień aktywności w zależności od zastosowanej metody przetwarzania.
Ekstrakty waleriany na bazie alkoholu mają najsilniejsze działanie, podczas gdy ekstrakty na bazie wody mają mniej intensywne działanie. Wynika to z faktu, że aktywne składniki waleriany, w tym olejek eteryczny, skuteczniej rozpuszczają się w alkoholu niż w wodzie.
Na wartość danego specyfiku wpływa też metoda suszenia. Gdy proces suszenia jest przeprowadzany w zbyt wysokiej temperaturze, składniki aktywne preparatu tracą swoje korzystne właściwości. Dlatego tak ważne jest, aby temperatura suszenia nie przekraczała 35 stopni Celsjusza.
Waleriana i jej mistyczne zdolności
Korzeń waleriany posiada niezwykłe działanie, dzięki któremu pomaga w relaksacji ciała, indukcji snu i redukcji stresu. Ten niesamowity korzeń był używany od wieków w celu promowania spokoju i wyciszenia, co czyni go popularnym wyborem wśród osób poszukujących naturalnych środków na niepokój i zaburzenia snu. Jego moce zostały zresztą powszechnie docenione, dlatego stał się bardzo popularnym dodatkiem do ziołowych suplementów i herbat.
Kozłek lekarski ma zdolność do wyciszania aktywności niespokojnego umysłu i przynoszenia stanu ukojenia. Na przestrzeni dziejów przypisywano mu mistyczne zdolności i wykorzystywano w zaklęciach, eliksirach miłosnych oraz jako składnik amuletów i talizmanów.
Wierzono, że waleriana może chronić przed złowrogimi bytami, takimi jak czarownice i demony, a także zabezpieczać przed złymi zdarzeniami. Ponadto uważano, że waleriana umieszczona w poduszce zapobiega koszmarom sennym.
Waleriana jako lekarstwo na bezsenność, kłopoty z zaśnięciem i nadpobudliwość systemu nerwowego
W przypadku problemów ze snem, takich jak bezsenność czy budzenie się w nocy, kluczowe znaczenie ma uregulowanie naturalnego cyklu snu i czuwania organizmu. Dodatkowo, zmniejszenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego w godzinach wieczornych jest niezbędne dla dobrego nocnego odpoczynku. Korzeń waleriany jest doskonałym naturalnym środkiem, który może skutecznie spełnić to zadanie.
Zmniejszenie aktywności kory mózgowej przekłada się na zniwelowanie zarówno niepokoju i napięcia psychicznego, jak i problemów psychosomatycznych. Pozwala to przywrócić równowagę w stanie emocjonalnym. To z kolei wpływa na bardziej uporządkowany cykl snu.
Istnieje kilka innych rodzajów ziół, takich jak passiflora, chmiel i melisa, które działają w podobny sposób. Zioła nie są jednak jedyną metodą zmniejszania niepokoju, stresu i trudności ze snem. Specjalne akcesoria do snu, takie jak kołdra obciążeniowa dla dorosłych, kołdra obciążeniowa dla dzieci czy też poduszka wypełniona łuską gryki, są równie skuteczne w uspokajaniu napięcia nerwowego, minimalizowaniu poziomu stresu, odprężaniu ciała i umysłu i niwelowania problemów ze snem.
Kozłek lekarski (waleriana) jest powszechnie stosowana jako naturalny środek ułatwiający zasypianie. W jaki sposób działa, by zapewnić nam spokojne noce?
- Sprzyja relaksacji w godzinach wieczornych, wywołując stan psychicznego spokoju i pomagając w przejściu do sennej atmosfery.
- Pomaga w przyspieszeniu procesu zasypiania.
- Skutecznie zmniejsza liczbę przypadków budzenia się w nocy.
- Rozwiązuje problem budzenia się po paru godzinach snu i problemu z ponownym zaśnięciem.
- Poprzez obniżanie aktywności komórek nerwowych łagodzi napięcie i niepokój, które często zakłócają regularny sen, zwalcza jednocześnie drażliwość i kołatanie serca.
- Wpływa na wydłużenie fazy snu wolnofalowego, czyli głębokiego.
- Ma zdolność zwalczania różnych zaburzeń snu, w tym koszmarów sennych, opóźnionej fazy snu, lęków nocnych, mówienia przez sen.
Właściwości prozdrowotne kozłka lekarskiego
Waleriana posiada szereg właściwości leczniczych, które znane są od wielu wieków. Stosowano ją ze względu na jej działanie uspokajające, a także właściwości przeciwlękowe i przeciwskurczowe.
Korzeń rośliny jest główną częścią wykorzystywaną do celów leczniczych. Można go spożywać w postaci kapsułek, tabletek lub płynnych nalewek. Wykazano, że waleriana ma uspokajający wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, co czyni ją skutecznym lekarstwem na niepokój i zaburzenia snu. Wiadomo również, że łagodzi skurcze mięśni.
Jeśli mamy trudności z zasypianiem, zaleca się włączenie waleriany do naszej apteczki. Istnieje jednak również wiele innych powodów, dla których waleriana powinna być obecna w naszych domach. Waleriana jest bogata w kwas walerianowy, kwas izowalerianowy i olejek eteryczny, które przyczyniają się do jej uspokajającego, kojącego i relaksującego działania.
Oprócz tych biozwiązków, kozłek zawiera także wiele innych składników, w tym witaminę C, wapń i magnez. Posiada w składzie również kwas octowy, kwas kawowy, garbniki, gorycze, śluzy, flawonoidy, seskwiterpeny i triestry irydoidowe, które odpowiadają za liczne profity zdrowotne. Wykazano, że obszerna lista bioskładników występujących w walerianie łagodzi wiele powszechnych problemów zdrowotnych.
Pośród cennych właściwości waleriany nie brakuje pozytywnego wpływu na zdrowie skóry, co czyni ją doskonałym naturalnym środkiem pielęgnującym.
Waleriana znana jest też z tego, że wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego, moczowego, żółciowego, sercowo-naczyniowego i nerwowego.
Waleriana wykazuje:
- Właściwości relaksujące i antystresowe – rozluźnia ciało, zmniejsza czynność układu nerwowego, wpływa na stan wyciszenia i odprężenia oraz złagodzi napięcie nerwowe.
- Właściwości przeciwdrgawkowe – ma zdolność do niwelowania aktywności drgawkowej.
- Właściwości lekko uspokajające – wpływa na spokojny, zrelaksowany stan umysłu, nie będąc przy tym zbyt intensywna w działaniu. Odznacza się delikatnym efektem, dzięki któremu nie powoduje otumanienia, dezorientacji lub nadmiernej senności, jak często robią to tradycyjne leki uspokajające.
- Właściwości tonizujące – działa ogólnie ożywczo i rewitalizująco na organizm. Przywraca dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne.
- Właściwości przeciwskurczowe – zwalcza skurcze zarówno na przestrzeni jamy brzusznej, jak i całego ciała (w tym skurcze mięśni powstające na skutek nadmiernego wysiłku, przemęczenia).
- Wspomaganie pracy układu pokarmowego – regulacja procesów związanych z trawieniem pokarmów.
- Pozytywny wpływ na stan skóry – przywracanie naturalnej równowagi procesów fizjologicznych skóry, zmniejszanie stanu zapalnego, poprawa poziomu nawilżenia i regulacja produkcji sebum, a także pomoc w zapobieganiu powszechnym problemom skórnym, takim jak trądzik, przedwczesne starzenie, brak odpowiedniego stopnia nawodnienia, brak witalności i elastyczności skóry.
- Właściwości przeciwzapalne – pomoc w wygaszaniu procesów zapalnych w orgniazmie.
- Właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne) – zdolność do neutralizowania nadmiaru wolnych rodników i stresu oksydacyjnego, ochrona komórek przed uszkodzeniami.
Kozłek lekarski – zastosowanie
Głównym zastosowaniem kozłka lekarskiego jest przeciwdziałanie problemom z zasypianiem, a także zapobieganie utrzymywaniu się stanu niepokoju oraz nadmiernej nerwowości. Jest też stosowana do łagodzenia zaburzeń lękowych i wprowadzania w stan relaksu.
Waleriana jest często spożywana w postaci herbat ziołowych oraz tabletek i kapsułek. Przy odpowiednim stosowaniu może być bezpiecznym i skutecznym naturalnym lekarstwem dla osób poszukujących ulgi w problemach ze snem i zaburzeniach nerwicowych.
Waleriana ma wpływ na neuroprzekaźnictwo w układzie nerwowym. Osiąga to poprzez regulowanie poziomu neuroprzekaźnika znanego jako GABA (kwas γ-aminomasłowy). W rezultacie zmniejsza pobudliwość neuronów i utrudnia odbiór bodźców zewnętrznych przez układ nerwowy. To szczególne działanie jest szczególnie pożyteczne w przypadku następujących dolegliwości:
- utrzymujące się wysokie napięcie nerwowe i uczucie niepokoju,
- drażliwość, ciągłe podenerwowanie, łatwe przechodzenie ze stanu spokoju do stanu irytacji,
- stres (fizyczny i psychologiczny),
- problemy ze snem,
- wyczerpanie psychiczne, stan skrajnego zmęczenia i znużenia spowodowany długimi okresami intensywnej aktywności umysłowej, brak czasu na odpowiedni wypoczynek i regenerację, zmniejszona produktywność i upośledzone funkcje poznawcze,
- wahania nastroju, nagłe zmiany stanu emocjonalnego, skłonność do popadania w skrajne emocje, skłonność do popadania w chandrę,
- zaburzenia depresyjne,
- gonitwa myśli, utrudniona kontrola nad myślami, natrętne myśli, wyolbrzymianie problemów, nadmierna nerwowość i skłonność do zamartwiania się.
Kozłek lekarski wykazuje zdolność do wyciszania pracy układu nerwowego, jednocześnie wpływając na regulację zbyt wysokiego ciśnienia krwi i ustabilizowanie rytmu serca.
Waleriana wykazuje także całą paletę dodatkowych działań poza tymi wymienionymi wcześniej. Może służyć jako cenne wsparcie w przypadku wielu niedomagań zdrowotnych. W połączeniu z innymi terapiami waleriana może być skuteczną drogą do redukcji bezsenności oraz zaburzeń lękowych i nerwicowych.
Jakie działania prozdrowotne wykazuje waleriana?
Wykazano, że waleriana wspomaga proces trawienia. Ma zdolność stymulowania produkcji soków trawiennych, a także zwalczania powszechnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak: niestrawność, zaparcia, wzdęcia, skurcze żołądka i jelit. Dodatkowo waleriana wspomaga prawidłowe funkcjonowanie jelit i ma działanie wiatropędne. Co więcej, waleriana jest korzystna dla wątroby i dróg żółciowych.
Waleriana ma także korzystny wpływ na serce i układ krążenia dzięki obecności flawonoidów. Wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne, zwiększa ich wytrzymałość, poprawia krążenie krwi i ma stabilizujący wpływ na ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. Ponadto waleriana jest również przydatna w zmniejszaniu częstości akcji serca.
Kojące właściwości waleriany można przypisać obecności kwasu walerianowego i izowalerianowego. Związki te działają razem, łagodząc napięcie, drażliwość i wahania nastroju, które są powszechnie związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Stwierdzono również, że waleriana jest korzystna w zmniejszaniu objawów menopauzy.
Waleriana wykazuje też wiele korzystnych właściwości ze względu na obecność terpenów, garbników i związków polifenolowych. Właściwości te obejmują: zdolność do zwalczania infekcji bakteryjnych i grzybiczych, a także zdolność do zapobiegania sepsie, zmniejszania stanu zapalnego i zapewniania wsparcia przeciwutleniającego.
Waleriana jest znana ze swojej zdolności do rozluźniania mięśni gładkich, co czyni ją użytecznym naturalnym lekiem na rozmaite dolegliwości bólowe. Należą do nich bóle brzucha, pleców, ramion, szyi, a także migreny.
Zalety kozłka lekarskiego nie ograniczają się do jego właściwości wewnętrznych. Jego zewnętrzne korzyści obejmują zdolność do zwalczania łojotoku i łupieżu, zmniejszania stanów zapalnych i oczyszczania skóry (dzięki właściwościom antybakteryjnym i antyseptycznym). Wiadomo również, że kozłek lekarski jest skuteczny w leczeniu chorób skóry takich jak łuszczyca i egzema.
Wyciągi z waleriany powszechnym składnikiem preparatów ziołowych na liczne dolegliwości
Mnóstwo produktów na bazie waleriany można znaleźć zarówno w aptekach, jak i sklepach zielarskich. Produkty te występują w różnych formach, takich jak kapsułki, twarde tabletki, płyny, granulaty, syropy i susze ziołowe do zaparzania.
Waleriana jest częstym składnikiem preparatów uspokajających, w tym kropli walerianowych, które były niezwykle popularne w drugiej połowie XX wieku. Inne przykłady takich preparatów obejmują płyn Nervosol i syrop Neospazmina.
Waleriana jest powszechnym składnikiem suplementów diety i leków na wiele schorzeń. Jej zastosowania wykraczają poza działanie uspokajające i zwalczanie zaburzeń snu. Można ją na przykład znaleźć w kroplach żołądkowych. Ponadto waleriana jest aktywnym składnikiem wielu preparatów nasercowych dostępnych bez recepty (takich jak Cardiol) oraz niektórych leków przeciwdepresyjnych.
Waleriana jest często stosowana w połączeniu z innymi składnikami o podobnych właściwościach, takimi jak melisa, chmiel, głóg, L-teanina lub passiflora. Takie połączenie skutkuje silniejszym i bardziej wieloaspektowym działaniem produktu końcowego.
Waleriana – przeciwwskazania
Chociaż waleriana jest ogólnie uważana za bezpieczną do spożycia, istnieje kilka przeciwwskazań, o których należy pamiętać. Kobiety w ciąży lub karmiące piersią, a także dzieci, powinny unikać jej stosowania.
Osoby z pewnymi schorzeniami, takimi jak choroby nerek, choroby wątroby, choroby psychiczne, nie powinny na własną rękę zażywać waleriany. Osoby przyjmujące leki na choroby serca, leki na wysokie ciśnienie krwi, leki przeciwhistaminowe, leki przeciwpadaczkowe, a także leki uspokajające, nasenne lub przeciwdepresyjne powinny powstrzymać się od stosowania tego produktu.
Waleriana – skutki uboczne
Kozłek lekarski może wywoływać szereg skutków ubocznych, których użytkownicy powinni być świadomi.
Zaleca się, aby preparaty walerianowe nie były stosowane dłużej niż przez miesiąc. Ważne jest również, aby przestrzegać zalecanej przez producenta dawki i nie przekraczać jej.
Nadużywanie waleriany może prowadzić do różnych działań niepożądanych, takich jak: nudności, wymioty, bóle brzucha, skurcze brzucha, bóle głowy, zawroty głowy, nadmierna senność i trudności z budzeniem się rano.
Zaleca się robienie krótkich przerw między okresami stosowania waleriany, aby uniknąć tych objawów.
Sprawdź także:
